Het voorstel tot duurzaam verfraaien van het unieke gebied rondom (en inclusief) het voormalige gemeentehuis van Ubbergen in de dorpskern Beek van de gemeente Berg en Dal is in 2016 voorgelegd aan de gemeenteraad.

Dit voorstel behelst het feitelijk afbouwen van de woonwijk Sprengenbeek (Van Hasseltstraat en de Hildebrandstraat) als ook het creëren van een kwalitatief hoogstaande entree van een van Nederlands mooiste natuurgebieden ‘de Heerlijkheid Beek’.
Dat het gemeentehuis er was en functioneerde, werd als vanzelfsprekend ervaren, de overlast voor de strak aangrenzende woonwijk Sprengenbeek qua parkeren en verkeersbewegingen werd voor lief genomen. De qua architectuur (geforceerde en te hoge) uitbreiding aan de noordzijde van het gemeentehuis, met de daarbij horende parkeerplaatsen zou niet misstaan op een doorsnee bedrijventerrein. Nu de functie is komen te vervallen, komt de planologische basisvraag boven: willen we een continuering van verkeer- en parkeeroverlast in de wijk Sprengenbeek, willen we een afwijkende functie m.b.t. de functie wonen in de wijk Sprengenbeek- of wordt de unieke mogelijkheid gepakt om zowel de ruimtelijke kwaliteit van de omgeving in de context op te waarderen, het gemeentehuis als monument vrij te zetten in een ruime tuin- en als essentieel thema: ”het wonen in Sprengenbeek af te ronden”?
We dienen daartoe fysiek verder te kijken dan het eenvoudigweg ‘vullen’ van de bestaande ruimte, het korte termijngewin, in het gemeentelijke monument en diens uitbouwen.
Stedenbouw, landschap en cultuurhistorie
Het gemeentehuis bevindt zich op een landschappelijk monumentaal punt, daar waar het Kastanjedal uitkomt op de Rijksstraatweg, deze plek en directe omgeving was vroeger aanleiding voor het ontstaan van een watermolen en de vestiging van een hotel. De gehele compositie van geomorfologie, waterhuishouding en cultuur, de Rijkstraatweg als ‘Heerweg’ van Kleve naar Nijmegen, de katholieke enclave op De Geest, is in potentie en beeld een verkleinde versie van het Sonsbeekpark als Waterpark in het Arnhemse.
Stedenbouw, architectuur en buitenruimte
De Rijkstraatweg vormt in totaliteit een langzaam gegroeid monument, een beeldbepalende optelsom van fraaie architectuur en tuinen. De Verbindingsweg in de huidige vorm en ligging, is van later datum en onderbreekt door breedte en openheid het continue beeld van de Rijksstraatweg. Het gemeentehuis vormt een markant element op de hoek Rijkstraatweg-Verbindingsweg en domineert samen met villa Westerbeek het beeld. De voorzijde van het gemeentehuis is gericht op de entree van het Kastanjedal, ware het niet dat het afgeblokt wordt door latere bebouwing.
In ons voorstel wordt het gemeentehuis, als kernelement, vrijgezet van belastende uitbreidingen en verkrijgt het een ruime tuin. Qua landschapsarchitectuur en openbare ruimte, worden beide flanken van het gemeentehuis aangezet met boomrijen, de achterzijde gesloten, de voorzijde geopend. Aanvullend worden kavelgrenzen aangezet met ‘n lage muur met smeedhekwerk gelijk De Vereniging in Nijmegen. De Verbindingsweg wordt aan de oostzijde aangezet met een dito rij bomen. Het geheel vormt een ruimtelijk stevige compositie, als entree en zicht op het te realiseren Waterpark Beek.
Westelijk van het gemeentehuis komt een strook vrij welke wordt ingevuld met twee wooneenheden met ruime tuin en markante architectuur, kenmerkend en opbouwend voor het beeld aan- en van de Rijksstraatweg. Met voorgestelde functiewisseling van kantoor naar wonen ingeval het gemeentehuis en de voorgestelde realisering van 2 wooneenheden, wordt de wijk Sprengenbeek naadloos en kwalitatief afgebouwd.
Waterpark Beek
Het afstromende zuivere water wordt al als beeld en identiteit gebruikt in ‘Water Werkt’. In het Waterpark, wordt de identiteit van Beek als voormalig wasserijdorp aangezet met een gestuwde vijver met de hoger oplopende beboste stuwwal, De Geest, als decor. Qua vastgoed worden twee gebouwen verwijderd, c.q. aangepast. Het gebouw ten zuiden, in de as van het gemeentehuis wordt gesloopt, de entree van de Heerlijkheid Beek, het Kastanjedal, wordt daarmee aangezet. Een tweede gebouw wordt omgebouwd tot ‘watercafe’. Het betreft een laag bouwwerk, over het dak wordt het water geleid, als ware het een bouwwerk van Frank Lloyd Wright.
Als B&W van Berg en Dal besluiten, zoals nu dreigt, om de nieuwe bestemming van het voormalige gemeentehuis te beschouwen als een “kruimelproject”, waarvoor geen andere maatregel nodig is dan het omzetten van de bestemming ‘maatschappelijk’ naar ‘wonen’ en zo de gemeenteraad te kunnen passeren, gaat een eenmalige kans verloren om deze bijzondere plek tot een parel van het dorp te maken.

Planpresentatie juni 2016 Thus Landschapsarchitectuur & Stedenbouw & Geraedts Atelier Herbestemming Nijmegen, var. I

Planpresentatie juni 2016 Thus Landschapsarchitectuur & Stedenbouw & Geraedts Atelier Herbestemming Nijmegen, var.II