Op haar rondje langs de parochiebesturen en kerkelijke gemeenten zal de gemeente Berg en Dal voor het opstellen van haar Kerkenvisie ook bij de ‘overbuurvrouw’, bij de Protestante Gemeente in Groesbeek op de koffie gaan. De boodschap daar is dat alles er goed gaat, dat de kerkgangers en hun bestuur middenin de moderne tijd staan en dat ze extravert de verbinding met anderen in Groesbeek aangaan.

De kleine kerkgemeenschap telt zo’n driehonderd leden en is op velerlei fronten actief. Ze is de trotse eigenaar van de ‘Historische Kerk’ aan de Kerkstraat die dateert van 1050 en daarmee beslag legt op de titel ‘oudste gebouw van Groesbeek’. De kerk aan het heldere beekje de Groes-beek is van de kerkelijke gemeente, de toren is – in de tijd van de Bataafse Republiek – in 1798 tot eigendom van de burgergemeente verklaard. De kleine imposante begraafplaats ligt ingeklemd tussen de kerkmuren en de lange hoge beukenhaag aan de Kerkstraat. ‘Nederlandse Oorlogsgraven’ meldt een wit schild aan de spijlenpoort.

In de loop der eeuwen is de kerk van eigenaar veranderd- van katholiek naar protestant- en zijn door onheil en onweer allerlei restauraties en aanpassingen aan het gebouw noodzakelijk gebleken. De laatste uitbreiding is een opvallende en van vrij recente datum.

Vroeger, zegt ouderling Pieter Peereboom, was het protestants centrum gevestigd bij Schoonoord. “Maar we wilden alles concentreren bij de kerk, dus hebben we het gebouw daar verkocht.” Om de overstap mogelijk te maken bedacht de kerkelijke gemeente een plan: er diende een aanbouw aan de kerk te komen want de kerk zelf was te klein. Uit de buurt kwam volgens de ouderling protest: hoe ze het bedacht kregen om tegen zo’n prachtig kerkje een blokkendoos te zetten. Toch is het bouwplan doorgegaan. Op 11 april 2015 werd de aanwinst die luistert naar de naam ‘de Serre’ officieel geopend.

“Het is superfunctioneel”, beschrijft scriba Mirjam Veenstra haar beleving van de Serre. “Het is een aanbouw, die kan er ook weer van af. Het is een functionele toevoeging.” De Protestantse Gemeente is eigenaar van deze serre maar heeft verhuur en gebruik voor niet-kerkelijke activiteiten overgedragen aan de Stichting Historische kerk aan de Groesbeek.

Dubbelgebruik van ruimten is de kracht waarmee de gelovigen met overtuiging de toekomst ingaan. Gemiddeld zijn er maandelijks, schatten Peereboom en Veenstra, twee tot vier activiteiten aan de Kerkstraat. Ze lopen uiteen van privéconcerten tot kooruitvoeringen tot exposities tot recepties. ‘De kerk kan en mag hier meer zijn dan alleen de plaats om op zondag bij elkaar te komen’, zoals het op de site verwoord wordt.

Scriba en ouderling zijn erg te spreken over de vele mogelijkheden die de combinatie kerk-serre extra te bieden heeft. “De kerk heeft een goede akoestiek. Het is geweldig”, aldus Veenstra. Met Peereboom is ze van mening dat ze deze bijzondere mogelijkheden nog beter bij de Groesbeekse gemeenschap moeten aanbevelen. “We dienen het kerkgebouw meer bekendheid te geven. Want dat willen we ten goede laten komen aan de hele gemeente.”

De eigen kerkactiviteiten zijn, dat zal geen verrassing zijn, vooral gelinkt met zingeving. Daarnaast probeert de kerkelijke gemeente in contact te komen met de burgerlijke gemeente. “Via films, eten, een lunch, ontmoetingen. Incidenteel zijn er ook grote dingen, zoals Preek van de Week, Zin in Pop. Dan is het altijd volle bak.” Voor Amnesty International is er eenmaal per maand een schrijfactie, Taalmaatje komt in de Serre bijeen. “Er zijn dan tussen 15 en 40 mensen hier.”

Dan is er nog de zogenoemde Zomeropenstelling, wanneer op gezette tijden publiek genood wordt de kerk te komen bezoeken. Monumentendag, een kunstexpositie. “Die gebruiken we om de drempel te verlagen, de deuren open te zetten en mensen te verwelkomen.”

Vergrijzing is een maatschappelijk vraagstuk waar ook deze kerkgemeenschap mee te maken heeft. Dezelfde taken komen nu al op steeds minder schouders terecht, terwijl nieuwe activiteiten zich aandienen. Scriba Veenstra: “Of ze in de kerk bij ons kunnen trouwen. Ja, dat kan.” Twee tot drie stellen per jaar worden er in de echt verbonden, er zijn zes tot acht uitvaarten. In de modernisering van beleid paste eenzelfde aanpak van het kerkmeubilair. “We kunnen 120 stoelen kwijt. Tien jaar geleden hebben het oude meubilair vervangen; het is open en gemakkelijk te verschuiven. Dat is een goede beslissing geweest toen.” De oude preekstoel is als éminence grise mogen blijven.

Ook krijgt de kerk steeds meer aanvragen voor de begraafplaats, waar onder meer oorlogsgraven en een urnenwand te vinden zijn. “Met zulke vragen willen we meer meedenken”, zegt ouderling Peereboom. “Maar het vergt allemaal wel menskracht. Dat wordt een toenemend probleem. Wij willen de dorpskerk blijven. Proberen bijvoorbeeld mee te denken met de Voedselbank, en met Schuldhulpverlening.”

De Serre is, benadrukken beide gastgevers nogmaals, bewust gebouwd om de gemeenschap in de volle breedte ten dienste te kunnen zijn. “Samen met de katholieke kerk doen we ook gemeenschappelijke diensten. We proberen de verbinding te zoeken. We staan niet als een kluizenaar in de kerk, dat willen we ook uitstralen.”

Op korte termijn is er voor deze geloofsgemeenschap nog geen wolkje aan de lucht. De taken worden zo goed mogelijk verdeeld, dankzij de Serre zijn er mogelijkheden de inkomsten te krijgen. Veenstra en Peereboom: “We kunnen het ook allemaal nog bemensen, dus op dit moment maken we ons nog geen zorgen. Maar voor de middellange termijn moeten we alert zijn. Misschien moeten we over tien, vijftien jaar de bakens wel gaan verzetten.”

Meer informatie: www.pkn-groesbeek.nl

Tekst en foto’s: Henk Verhagen