Bijlage 1:

Leuth krijgt nòg een monument voor gevallenen

Aan de drie oorlogsmonumenten die het dorp Leuth rijk is, wordt nog dit jaar een vierde toegevoegd. De kleine herdenkingssteen wordt opgedragen aan de geallieerde soldaten die het leven lieten tussen Erlecom en Zandpol. Tot nu toe zijn 41 namen achterhaald. Het 4-5 Mei-comité hoopt dat dat het nieuwe monument er voor 4 mei staat, maar dat zal volgens Annelies Zegers een hele toer worden.

Zo wordt in korte tijd op een klein stukje van Leuth opnieuw geschiedenis geschreven. De Heilige Remigiuskerk staat op het punt -de verwachting is eind april- verkocht te worden en de gevallen 41 geallieerde soldaten krijgen er hun herdenkingsplaats. “Het wachten is tot de kerk wordt verkocht”, zegt Annelies Zegers. Omdat de herdenkingsplaats aangepast dient te worden richting Kerkplein, is ook de steun en medewerking van de gemeente Berg en Dal onontbeerlijk.

Vicevoorzitter Harry Sanders van parochie Maria ten Hemelopneming, eigenaar van deze kerk, zegt bisschop Gerard de Korte zojuist te hebben verzocht om de Heilige Remigius aan de eredienst te onttrekken. Dat is ook met de inmiddels aan Dornick BV verkochte Bartholomaeuskerk in Beek gebeurd. “We moeten voor Leuth nog toestemming krijgen”,  zegt Sanders. Het verzoek gaat door vele handen voordat het ter goedkeuring op het bureau van de bisschop ligt. Het kan meer dan een maand duren voor er een bisschoppelijk decreet ligt.

De parochie heeft uit vier gegadigden een koper gevonden. Voor kerk ‘in huidige staat’, pastorie en bouwgrond vraagt ze 700.000 euro. Er liggen twee bouwkavels, maar de parochie is al met de gemeente Berg en Dal overeengekomen dat de nieuwe eigenaar -zo deze dat mocht willen- een derde (bouw)kavel kan bijkopen.

“We hebben daarnaast een stukje grond buiten de verkoop gehouden”, zegt Sanders, en wijst op de kaart een plek aan nabij de huidige herdenkingssteen. “Hier zouden beide monumenten én het nieuwe oorlogsmonument kunnen staan, inclusief de vlaggenmast. Wij willen dat als parochie cadeau doen aan de gemeenschap van Leuth, als verzachting van het feit dat de kerk wordt verkocht.”

Juridisch is het zo, vervolgt Sanders, dat het 4-5 Mei-comité van Leuth als stichting dient verder te gaan omdat de parochie de herdenkingsgrond officieel aan haar wil overdoen. “De notariskosten betalen wij ook. Wij willen Leuth heel netjes achterlaten wanneer we de kerk overgedragen hebben.”

Overigens kan de geloofsgemeenschap van Leuth in eigen dorp de mis op zondag blijven bijwonen. “We hebben met de koper namelijk afgesproken dat we de Mariakapel in de kerktoren ‘om niet’, dus gratis kunnen blijven gebruiken voor de duur van 15 jaar. En daarna, mocht er nog behoefte aan zijn, kunnen we de kapel huren.”

Het heeft er alles van weg dat parochie en 4-5 Mei-comité hun plannen uitvoeren en een nieuwe herdenkingsplaats op nagenoeg dezelfde plek gaan inrichten. Annelies Zegers: “De monumenten moeten een kwartslag worden gedraaid zodat ze naar het Kerkplein zijn gericht.” Sanders beaamt dat. “Ik ben er met de gemeente gaan kijken of een haag kan worden verzet. En vanaf het plein dient dan een pad naar de plaats te worden aangelegd.”

Hoewel onbekend is of er op de duur nog meer gesneuvelden bekend worden buiten de 41 militairen die nu op de lijst staan, houdt het 4-5 Mei-comité daar al wel een beetje rekening mee. Zegers: “We zetten de namen nu op een plexiglasplaat. Mochten er namen bijkomen, dan is het relatief eenvoudig en goedkoop om die toe te voegen.”

De plek waar de nieuwe steen komt liggen, is bekend om twee andere oorlogsmonumenten.

In oktober 1952 werd de obelisk onthuld ter ere van Leuthse militairen die zijn gevallen in de Tweede Wereldoorlog en Indië. De obelisk met de tekst ‘Aan onze gevallen makkers’ is van steen en ongeveer anderhalve meter hoog. Eer staan de namen op van Jac. Hubbers (11-5-1940 bij Grebbe), Ant. Driessen (29-4-1949 bij Medan) en Th.B. Jansen (7-4-1949 bij Medan).

Het tweede monument uit 1995 is een steen in een cirkelvormig grindplateau; op bordjes staan de namen van drie burgerslachtoffers: Kaat Gerritzen-Nabben (15-5-1891, overleden in Leuth 15-10-1944), Johanna Jurrius-Terhaerdt (2-10-1896, overleden in Eerbeek 23-2-1945), en Gerrit Awater (24-3-1908, overleden in Doetinchem 21-3-1945).

Aan de Kapitteldijk in Leuth bestaat het monument uit een informatiepaneel met stalen poten. Het paneel is in 2015 onthuld, bevat informatie en foto’s en is een eerbetoon aan soldaat Ernest David Harrison uit Canada. Met zeven anderen was hij als verkenner de polder ingestuurd om Operatie Veritable voor te bereiden, de missie om Nijmegen vanuit het Rijnland te bevrijden. Ze werden ontdekt en kwamen op 27 januari 1945 om het leven door mitrailleurvuur.

Tekst en foto’s Henk Verhagen

Deel het op Social Media