Bijlage 1:

ArcheoPro zoekt naar exacte locatie van boerderij in Kekerdom en executieplaats in Millingen

Terreinen naast de pastorie van Sint Laurentius aan de Duffeltdijk in Kekerdom en bij de Lange Paol aan de Heerbaan in Millingen zijn eind november minutieus in kaart gebracht. ArcheoPro uit Eijsden gebruikte precisie-meetapparatuur en zette een drone in. Archeoloog Joep Orbons heeft sporen gezien die duiden op een middeleeuwse boerderij, en een executieplaats.

Historische organisaties uit de gemeente Berg en Dal, waaronder stichting Monument en Landschap, staan aan de basis van het onderzoek. Tijdens de droge zomer was op de genoemde percelen een dusdanig opmerkelijk afwijkende vegetatie te zien die het idee dat de bodem er schatten verborgen hield, nieuwe voeding kreeg.

Hulp

Maandag 25 maart al vroeg, het is redelijk mistig, zetten archeoloog Orbons en talrijke vrijwilligers uit onder meer Kekerdom en Millingen het terrein van Staatsbosbeheer onderaan de Duffeldijk af met linten. “Ik ben blij met de aangeboden hulp, want in mijn eentje zou ik het amper voor elkaar krijgen.”

Met een lange buis aan een staaf wandelt Orbons, toegerust met een rugzak waarin gps-apparatuur zit, samen met zijn gezelschap in banen over het terrein. De buis vangt de weerstand van magnetische velden in de grond op en slaat die informatie op in een veldcomputer. “Dankzij de gps-coördinaten kun je later zien wat je op welke plek hebt opgevangen.”

66.000 metingen

Per stap wordt met deze buis gemeten op drie dieptes: 50, 100 en 150 centimeter. In twee uur tijd hebben de mannen, die elkaar afwisselen met dragen van de buis en het uitleggen van de lange kabel die voor de stroom zorgt, het hele veld doorkruist. Orbons: “We hebben 22.000 metingen verricht. Of feitelijk 66.000, want we meten dus op drie diepten tegelijk.”

De data zijn meteen bekeken. “Je ziet dat daar een zandrug loopt”, wijst hij op een bosschage richting Waal. “Er zijn twee duidelijke vlekken die aantonen dat de natuurlijke patronen zijn veranderd. De afwijking komt overeen met gebouwen die er hebben gestaan.”

De eerste meting is aanleiding het terrein te verkleinen tot 40 bij 40 meter en dat nogmaals te onderzoeken. “Daar meten we via een andere methode, met een weerstandsmeter. Dat is preciezer maar gaat wat trager.” Inderdaad, met dat ‘kleine ‘stukje zijn ze net zolang bezig: twee uur. De rechte buis met pinnen eraan oogt als een looprek, en zo wordt het ook gebruikt. Steeds wordt het op de grond gezet, en vervolgens een eindje verplaatst. En zo voort. “Dat is heel vermoeiend”, zegt een vrijwilliger. Via deze methode worden er 1600 metingen gedaan.

Bijzonder

“Ik hoop inderdaad te kunnen zeggen waar precies de boerderij gestaan heeft die bij het klooster van de zusters in Bedburg heeft behoord.” Historicus Wil Oteman die verder studie zal doen en de metingen nauwgezet volgt: “Het was een forse boerderij die er al lag in de middeleeuwen. Ze is rond 1200, 1300 al beschreven; dat maakt het zo bijzonder. Ze werd verpacht aan boeren. Dat blijkt uit oude pachtboeken. Op kadasterkaarten van rond 1830 stonden de gebouwen er nog.”

Vooralsnog worden vondsten alleen in kaart gebracht. Orbons: “De regel is om ze daarna met rust te laten. Er wordt pas opgegraven als er een aantoonbaar wetenschappelijk belang is.” Aan de archeoloog is gevraagd ook te onderzoeken of er om het terrein ooit een kademuur heeft gestaan. “Dat was slim van ze. Dit terrein ligt buitendijks en het was hier altijd erg nat. De eerste metingen wijzen erop dat er richting Waal, parallel aan de dijk, inderdaad zo’n kademuur stond waar schepen aanmeerden. En haaks op de dijk, bijna tot aan de pastorie, stond ook een muur.”

Executieplaats

Dinsdag 26 november is de groep in Millingen op eenzelfde wijze te werk gegaan als in Kekerom. Daar verwacht onderzoeker Orbons een duidelijk structuur te vinden waar vroeger een ronde gracht heeft gelegen. “Het water lag om een executieplaats waar mensen werden geradbraakt en opgehangen. De gracht was bedoeld publiek tijdens terechtstellingen op afstand te houden. En het water was er ook om te voorkomen dat veel in de cirkel kwam.”

Archeoloog Orbons wil zijn rapport op de kortst mogelijke termijn uitwerken.

Stichting Monument & Landschap heeft ondersteuning verleend bij de subsidie-aanvraag voor dit project.

 Henk Verhagen

 

Archeoloog Joep Orbons van ArcheoPro bezig met meten van het Staatsbosbeheer-terrein in Kekerdom;

 op de achtergrond de pastorie en roomskatholieke Sint-Laurentiuskerk.

Deel het op Social Media