BEEK – Een stortvloed aan verhalen is dinsdag 23 april uitgestort over de tientallen bezoekers van de historische avond van Stichting Monument en Landschap. Elke gast kreeg in het Supplement een gloednieuw exemplaar van de folder over drie wandelroutes over de wederopbouwarchitectuur in de Ooijpolder. Deze routes zijn via een App te downloaden op je smartphone. Auteur Joep Kruijsen verzorgde de presentatie van deze primeur.
Tweede spreker John Mulder liet zijn licht schijnen over de Mauritslinie. Een verdedigingslinie tegen de oprukkende Spanjaarden die prins Maurits tijdens de 80-jarige oorlog liet oprichten langs de grote rivieren. ”We gaan er een leuke avond van maken.”
“Het is niet de eerste keer dat de toekomst van de grote Bartholomaeus in het geding is”, begon Kruijsen zijn lezing, verwijzend naar de Beekse kerk die momenteel te koop staat. In september en oktober 1944 werd de kerk door inslaande granaten zwaar getroffen, brandden het schip en de pastorie uit en gingen de kostbare gebrandschilderde ramen en het hele kerkarchief verloren. In 1952 begonnen de restauratie en wederopbouw.
Kruijsen: “Niet alleen de Bartholomaeus moest na de oorlog worden herbouwd, maar half Beek lag in scherven; en àlle dorpskerken in de Ooijpolder waren beschadigd of verbrand, ook de Laurentius in Kekerdom, de Remigius in Leuth en de Hubertus in Ooij.” En niet alleen de kerken, maar ook talloze boerderijen en bedrijven en woonhuizen werden bij de operaties Market Garden en Veritable tussen september 1944 en april 1945 beschadigd.
Architectuurhistoricus en oud-bestuurslid van Monument en Landschap Pieternel Coenen beschreef in zeventien artikelen tussen 2012 en 2017 in de Nieuwsbrieven van Monument en Landschap nauwgezet de wederopbouw van de oorlogsschade. De Stichting nam het initiatief om deze artikelen te verwerken in enkele wandelroutes en Joep Kruijsen heeft het op zich genomen om hier vorm en inhoud aan te geven. Het resultaat is drie wandelroutes die via je smartphone gelopen kunnen worden.
BIJLAGE Presentatie wandelroutes Ooijpolder
De Mauritslinie
Mulder ging de Mauritslinie behandelen en overviel zijn gehoor meteen maar met historische kennisvragen, te beginnen met Karel de Vijfde. De luisteraars hadden goed opgelet tijdens de geschiedenislessen, want Karels geboortejaar 1500 was geen enkel probleem. Maar wat gebeurde er in 1521? “Toen vierde Karel zijn 21ste verjaardag”, luidde een antwoord dat op lachers kon rekenen. Het Tractaat van Gelderland, het jaar 1555 waarin ‘Karel de Vijfde afstand neemt van de regering’, 1568 begin van de Tachtigjarige Oorlog.
De jaartallen vormden de opmaat naar allerlei figuren uit die tijden. Mulder toonde plaatjes, onder meer van een hellebaardier die meer op een danser leek dan een soldaat. De spreker lepelde gepassioneerd allerlei details op. Bijvoorbeeld hoe mannen en materieel afstanden overbrugden. “Voor het vervoer van kanonnen waren al honderd paarden nodig. En dan heb ik het nog niet eens over de kogels.”
Op het gevaar af zijn toehoorders murw te beuken met zijn feiten en achtergronden ging Mulder onverdroten door met de verdedigingslinie van Prins Maurits. Op de Mookerhei, en op veel meer plekken voor wie een geoefend oog heeft, is daar nog een deel van te zien. De Schenkenschans speelde een hoofdrol. Van Dordrecht tot Kleef verrezen grotere en kleine verdedigingswerken. Mulder: “Er hebben meer dan honderd van zulke redoutes gestaan.”
Henk Verhagen
