Regelmatige bezoekers van het Kerkje van Persingen zullen het al wel gemerkt hebben: ze worden sinds enige tijd gadegeslagen. Niet door camera’s, maar door de Heilige Johannes zelf. Het beeld stond lange tijd op de zolder van de kosterij, maar is nu zo geplaatst dat het vanachter glas -goed aangelicht- op de kerkruimte uitkijkt.
Geruime tijd heeft de Heilige Johannes onopgemerkt gestaan op de zolder van de kosterij, een aanbouw die bij het naderen van de kerk meteen te zien is. Meer dan een eeuw zijn ook daarin missen gedaan. In vogelvlucht begon op deze plek in Persingen de religieuze bouw in het jaar 1000 met een houten kapel, die vervolgens uit steen werd opgetrokken (1250) en een eeuw later veranderde in een stenen kerk met platte toren, in 1420 verhoogd met torenspits.
Uit 1647 dateert de zogeheten Gerfkamer of sacristie, waarin de priester zich omkleedde voor de eredienst. Een eeuw ongeveer had het deze functie, tot de kerk van 1740 tot 1904 dienst deed als woning. Een jaar later -in 1905- werd de Gerfkamer afgebroken en was het gebouw weer vlak aan de oostkant. Pas in 1997 is ertoe besloten op die plek weer een aanbouw op te trekken en werd de huidige kosterij een feit.
“Een steen kostte toen 10 gulden per stuk. Doordat de aanbouw voor een raam kwam, werd het een erg donkere hoek daar”, zegt bestuurslid Wiel Tonies van Stichting Monument en Landschap Berg en Dal. Vanuit dien hoofde heeft hij een zogeheten ‘kwaliteitszetel’ in het bestuur van het Persingens kerkje. Hij zegt hoe de kerk totaal op de schop ging om verwarming aan te brengen en te isoleren. Tussen schip en toren is een glasplaat aangebracht zodat de warmte alleen in de kerk blijft. Niettemin gaat er voor 3000 euro aan gas per jaar doorheen, meldt rondleider Tonies. “We gaan ook het glas-in-lood nog isoleren.”
Johannes bleek een sta-in-de-weg waarvoor Tonies een oplossing wilde bedenken. Het beeld was ooit van Scouting Nederland in St.-Walrick geweest. De in 2018 overleden oud-voorzitter van het Kerkje van Persingen, Bart de Groot, heeft het naar de kerk laten overbrengen. Van oudsher zijn het kerkje en scouting namelijk onlosmakelijk met elkaar verbonden. In 1948 al vatte scouting het idee op om van het kerkje in Persingen “de Sint Joriskerk van de katholieke verkennersbeweging van het land te maken”. Sint Joris is de patroon van de scouting.
Twee jaar lang waren de scouts druk met het opknappen van het kerkje, vanaf 1950 kon scouting het in haar programma betrekken met de zogenoemde Sint Joristocht. Deze tweedaagse voettocht met overnachting gaat vanaf het NS-station in Nijmegen naar St.-Walrick in Overasselt; met highlights als de Waalbrug, het kerkje van Persingen ‘waar de middeleeuwen waren’, de Mookerschans en de St.-Walrickruïne. “Als ze bij het kerkje komen, vang ik ze meestal op”, zegt bestuurslid Tonies. “Dan krijgen ze onder meer een torenbeklimming met inzage in het scoutingarchief. Ik leg ze dan uit wat het kerkje voor de verkenners heeft betekend.”
Tonies is bezig her en de ruimte te maken in de toren, onder meer door archieven van de scouting en Monument en Landschap beter te rangschikken. En om Johannes een definitieve plek te geven. Boven de kosterij waarin toiletten en een keukentje zitten, is een nieuwe zolder gemaakt. Daar worden zo’n honderd stoelen opgeslagen die bij speciale gelegenheden als bruiloften en uitvaarten in de kerk worden opgesteld. Daarnaast is de kleine kerk zeer bekend vanwege de wekelijkse exposities.
“Ik heb de vloerplanken van de zolder een stuk laten doorlopen”, onthult Tonies zijn Ei van Columbus, “en een stevige console gemaakt. Het beeld is vast tegen de demontabele wand neergezet en ik heb er een touw omheen gedaan. Johannes teruggeven aan de scouting was niet te doen, en weggooien doe je zoiets niet. Hij heeft nu een mooie plek gekregen en spreekt weer tot de verbeelding. Eerst kon niemand hem zien, maar nu is hij heel mooi uitgelicht.”
In de kerk staand lijkt het of de heilige zinnens is dwars door de glas-in-loodramen te springen als de spotlichten aan zijn. Tonies ziet het met genoegen aan. “Als het in de kerk donker is en wanneer het licht dan op het beeld staat, is het alsof de Geest van Persingen op je afkomt.”
Tekst en foto’s Henk Verhagen